Mythe van Agamemnon en Iphigenia

Agamemnon wil de machtigste heerser ter wereld worden en wil dat de Grieken de positie van Troje overnemen. Dit is het algemene belang, het hogere, verdedigbare politieke doel. Agamemnon en zijn schip worden verhinderd bij de afvaart naar Troje door windstilte. Deze ongunstige wind wordt veroorzaakt door Artemis (de godin van de jacht). Agamemnon heeft het hert gedood dat haar offer was en daarom zorgt zij voor windstilte. Agamemnon denkt dat hij als boete voor het doden van het hert zijn dochter, Iphigenia, op moet offeren en hij besluit het algemene belang voor te laten gaan. Hij gaat zijn dochter dus op offeren.

Dit is gruwelijk en monsterlijk, hij is verblind door het hogere doel en het algemene belang: gunstige wind naar Troje. De gunstige wind is belangrijker dan zijn eigen dochter.

 

Artemis wil als offer een ander hert, want ze wil het meisje niet dood. Iphigenia wordt door haar door de lucht vervoert naar een ver land. Ze wordt daar priesteres van Artemis’ tempel. Voor vloot van de Grieken naar Troje komt er gunstige wind.

 

De mens is in staat gruwelijke misdaden te plegen uit naam van een politiek belang.

In politiek dreigt steeds het gevaar van een verblinding als die van Agamemnon. Bij politiek moeten we op onze hoeden zijn: politiek is bij uitstek de plaats waar we overweldigd kunnen worden door iets onmenselijk. De afweging om een individu te offeren gaat alle verstand te boven. Politiek kan uitoefening van geweld worden uit naam van ‘het algemene belang/hogere doel’: ‘het algemene belang’ (het eigen volk) wordt boven het individuele belang gesteld.